127 سال سینما و تربیت. دوره کالبدشکافی فیلم و انیمیشن. تهران
- ۰ نظر
- ۱۷ دی ۰۰ ، ۱۷:۳۵
با پیگیریهای آقا محمدحسن گلمحمدیان توفیق شد در جمع نورانی عزیزان مسجد فائق حضور پیدا کنم و در باب تربیت رسانهای دقایقی صحبت کنم.
مجموعههای معرفی شده در این نشست:
کتابهای مکمل نشست:
بنا به دغدغه و توجه دستاندرکاران مجتمع مهر تابان، در نشستی مشترک با جناب آقای سید محمدمهدی امیرواقفی درباره تربیت و سواد رسانهای گفتگو کردیم. این نشست به شکل ترکیبی (حضوری و مجازی در بستر تیمز) انجام شد.
مجموعههای معرفی شده در این نشست:
در جلسه ی تکمیلی برای دوستان هیئت رایت الهمدی ضمن ارائه مدل هوش دیجیتال به معرفی کتاب ها و منابعی پرداختم:
کتابها:
در شب ولادت صدای رسای کربلا، حضرت زینب کبری سلام الله علیها توفیق داشتم در جمع خانوادههای شهدای مدافع حرم نیم ساعتی را به ارائهی مقدماتی درباره سواد رسانهای و فضای مجازی بپردازم.
منابع و مواردی که در این ارائه به حضار محترم پیشنهاد شد:
دوره رشدانه مرکز تربیت رسانهای باران
سایت کدومو
کتابها:
در دومین جلسه ای که در خدمت اولیا و مربیان دبیرستان مفید کیش بودم، یک ساعتی درباره مبانی و مقدمات تربیت رسانهای گفتگو کردیم.
اما آنچه در این موضوع اهمیت پیدا میکند فقط نمایش صحنههای خشونتآمیز نیست. در بسیاری از آثار رسانهای، خشونت بهعنوان راهحل و مسیری برای پیشبرد داستان یا اهداف شخصیتها به کار گرفته میشود و اِعمال خشونت عواقب چندانی برای انجامدهندگانش ندارد.
کارشناسان معتقدند کودکان خردسال نمیتوانند تمایز دقیقی بین واقعیت و واقعنُمایی رسانهای ایجاد کنند و ممکن است دنیای بیرون را بهاندازهی فیلمها و بازیها ناامن، خشونتآمیز و تاریک تصوّر کنند. این موضوع باعث ایجاد اضطراب و اختلالهای روانی و ناتوانی در برقراری ارتباطِ درست با افراد و محیط پیرامون میشود. همچنین تقلید کودکان و نوجوانان از الگوهای رسانهای در رفتارهای خشونتآمیز و بیتوجهی به پیامدهای آن در دنیای واقعی میتواند عواقب جبرانناپذیری داشته باشد.
بههمینعلّت، در نظامهای ردهبندی سنی، خشونت بهعنوان یکی از معیارهای اصلی ارزیابی و ردهبندی محسوب شده و خانوادهها و کارشناسان نیز سالهاست نسبت به این موضوع حساسیت جدّی دارند. کارشناسان «کدومو» نیز خشونت هر محصول رسانهای را با حساسیت تحلیل و ارزیابی و به خانوادهها اعلام میکنند.
اگرچه میدانیم در دنیای واقعی همهچیز بهاندازهی فیلمها و رسانهها ناامن و خشونتآمیز نیست، اما واقعیت پیرامون فرزندان ما نیز آنقدرها صلحآمیز و بدونخشونت به نظر نمیرسد. بلکه دنیای واقعی سرشار از اختلافات، بیعدالتیها و نابرابریهایی است که خود را به شکل رفتارها و روابط خشونتآمیز و خصمانه نشان میدهد و دامنهی آن از محیط خانه و مدرسه و محلّه تا فرهنگ و سیاست و روابط بینالمللی گسترده است.
پس دورنگهداشتن فرزندان از خشونت نه شدنی است و نه صحیح! همانطورکه نگران سلامت ذهنی و امنیت روانی فرزندانمان در مواجهه با خشونت و پرخاشگری هستیم، باید بتوانیم آنها را برای زندگی در دنیای واقعی و کنشگریِ صحیح دربرابر ظلم و خشونتها آماده کنیم و رسانهها هم میتوانند والدین را در این مسیر یاری کنند.
در ادبیات کلاسیک و کهن، حماسهها نقشی کلیدی در توضیح وضعیتهایی داشتند که در آن وضعیتها، قهرمانان برای دفاع از خود یا دیگران و مبارزه با ستم چارهای جز مبارزه و بهکارگیری خشونت نداشتهاند. شاهنامهی فردوسی و حکایت غیرتورزی رستم دستان مشهورترین مثال این داستانهاست. در فرهنگ دینی نیز روحیهی شهادتطلبی، واقعهی عاشورا و نهضت امام حسین (علیه السلام) نمونههایی هستند که به بهترین شکل ضرورت ایستادگی و مبارزه برای رسیدن به صلح و آرامش را نشان میدهند و رسانههای سنتی همچون منبر، روضه و هیئت آن را به نسلهای جدیدتر منتقل کردهاند.
در دنیای امروز هم موارد زیادی از درگیری ستمدیدگان و ستمگران و مقاومتهای مردمی دربرابر بیعدالتیها و دشمنیها وجود دارد که از طریق رسانههای جمعی به دست ما میرسد و فرصت خوبی برای گفتوگو با فرزندان دربارهی مقاومت، حماسه و ظلمناپذیری برای فرزندانمان فراهم میسازند. هشت سال دفاع مقدس در ایران، مقاومت مردم فلسطین دربرابر غصب سرزمینشان یا ایستادگی جنبشهای مردمی دربرابر داعش و گروههای تروریستی از همین دست است.
اما مرز بسیار باریکی میان خشونت منفی و حماسه و ظلمستیزی وجود دارد. خشونت نهفته در «حماسه» یک واکنش هیجانی و عصبی نیست که در قالب رفتار پرخاشگرانه سر بزند، بلکه واکنشی موجّه، فکرشده و کنترلشده برای مقاومت دربرابر ستم و ظلم است و صرفاً در درگیری با عناصر یا شخصیتهای ستمگر بروز میکند.
خشونت حماسی برای اِعمال قدرت بر طرف مقابل یا تخلیهی خشم و تشفّیخاطر (خنکشدن دل) صورت نمیگیرد. بلکه از سر غیرتورزی و ناظر به آرمان و هدف خیر بُروز میکند و تنها وقتی رفتار خشونتآمیز صورت میگیرد که راه دیگری باقی نمانده باشد و تمام تلاشها برای حل غیرخشونتآمیز مسئله ناموفق بوده است.
بهرهگیری از آثاری که دربارهی وقایع و حماسههای تاریخی ساخته شدهاند فرصتی فراهم میکند تا والدین و فرزندان دربارهی رفتار قهرمانانهی شخصیتها و روند داستان گفتوگو کنند و مرز میان خشونت و حماسه را پررنگتر کنند.
البته ذکر این نکته ضروری است که کودکان نباید بههیچعنوان در معرض تماشای خشونتِ عریان و شدید قرار بگیرند و بیان حماسهها و مبارزات آرمانخواهانه هم توجیهی برای عبور از این خط قرمز نیست. چنانکه در منابع دینی ما نیز درخصوص پررنگترین رخداد حماسی ما، یعنی حرکت و شهادت امام حسین (علیه السلام)، از بیان روضههای مکشوف و ذکرمصیبت بیپرده، مخصوصاً در حضور کودکان منع شده است.