سطح شیب‌دار رسانه ای: مقدمه ای بر ضرورت توجه به «آموزش رسانه‌ای» در ایران

بسم الله الرحمن الرحیم

این متن در ماهنامه رشد معلم (مهر 96) منتشر شده است. (جهت دریافت مقاله کلیک کنید)

ما در دهه‌ای زندگی می‌کنیم که اتحادیه اروپا، آن را دهة سواد رسانه‌ای نامیده است. امروزه، ده سال پیش نیست که رسانه‌ها بخشی از دنیای ما باشند؛ بلکه زندگی ما بخشی از دنیای رسانه‌ها شده است. از اینرو «سواد رسانه ای» به عنوان مهارتی که استفاده بهینه و نقادانه از رسانه ها را ممکن می سازد به عنوان بخشی ضروری از سواد قرن بیست و یکم توسط نهادهای بین المللی مورد تاکید و توجه قرار گرفته و از اواسط دهه 80 میلادی در نظام های آموزشی کشورهای مختلف دنیا گسترش یافته است. اما چگونگی آموزش این مهارت هنوز مورد بحث و چالش فعالان این حوزه است.

مصرف رسانه‌ای فرزندان و همراهی والدین - برنامه شانزدهم رادیو «سواد آوا»

در برنامه شانزدهم رادیو «سواد آوا» درباره «مصرف رسانه‌ای فرزندان و همراهی والدین» گفتگو کرده ایم. خلاصه مباحش به شرح زیر است:

 

🔻در دوره کنونی فرزندان، به دلیل مواجهه با رسانه‌ها، در برخی حوزه‌ها اطلاعات و تجربه‌های بیشتری از والدین خود دارند. 

🔻همراهی والدین به معنای مطلع‌بودن والدین از رسانه‌ها و رفتاری است که کودک در فضای رسانه‌ای انجام می‌دهد. 

🔻ناامیدی از همراهی فرزندان در فضای رسانه‌ای منجر می‌شود تا آنان را در این فضا رها کنند که این عواقبی را به همراه دارد.

🔻ورود به فضای مجازی آمادگی می‌خواهد و والدین نقش مهمی در این آماده‌سازی دارند؛ زیرا آنان مربیان فرزندان خود هستند.

🔻گام اول در نظارت والدین بر فرزندان اصلاح رژیم مصرف رسانه‌ای کودکان است.

🔻حضوری فیزیکی و مشارکت دائم در کنار فرزندان حس همراهی را برای آنان به وجود می‌آورد و حس مچ‌گیری را از فرزندان دور می‌کند.

 

➖➖➖➖➖➖➖➖

📚معرفی منابع:

اصول زنجیره‌ای تربیت رسانه‌ای در خانواده 

📎 لینک مطالعه این مقاله: http://yon.ir/heOFj

صوت مصاحبه: دریافت

اعتبار منبع در اخبار - برنامه چهاردهم «رادیو سواد آوا»

 

خلاصه مباحث این گفتگو به شرح زیر است:

🔻مرحله اول در دریافت اطلاعات و اخبار برای مخاطبان آن است که آنها بتوانند به‌خوبی پیام را درک و فهم کنند. 

🔻برخی اوقات مخاطبان، سواد و دانش لازم درباره فهم و درک دقیق از اطلاعات تخصصی را ندارند؛ مثلا اطلاعات و پیام‌های مرتبط در حوزه پزشکی و سلامت.

🔻شناخت سازنده پیام و فرستنده آن (منبع) در رسانه‌های امروزی با پیچیدگی‌های زیادی روبه‌روست. 

🔻بعضی وقت‌ها افراد براساس اطلاعاتی که نسبت‌به منبع آنها شناخت ندارند، دست به کنش می‌زنند که می‌تواند آسیب‌هایی را به همراه داشته باشد.

🔻حتی افراد رسانه‌ای نیز در برخی اوقات، دست به انتشار اطلاعات غیرموثق می‌زنند که دامنه آسیب آن افراد زیادی را در برخواهد گرفت. 

🔻شایعات در زمینه‌های گوناگون ساخته می‌شود و می‌تواند آسیب‌های زیان‌باری را در زمینه‌های فردی و اجتماعی داشته باشد. 

🔻گاهی اوقات، در فضای رقابتی، شایعات ساخته می‌شوند تا حریف از میدان به‌در شود. 

🔻یکی از راه‌های به‌دست‌آوردن اعتبار اطلاعات و اخبار، رجوع به افراد متخصص و شناخت منابع معتبر خبری است.

➖➖➖➖➖➖➖➖

📚معرفی منابع:

سایت یا کانال تلگرامی شایعات: http://shayeaat.ir

کتاب تکنیک‌های عملیات روانی در حوزه رسانه و خبر

 

 

 دریافت صوت گفتگو

خلاصه پادکست این برنامه نیز از اینجا قابل دریافت است: دریافت

اضطراب اطلاعاتی- برنامه دوازدهم رادیو «سواد آوا»

در برنامه دوازدهم رادیو «سواد آوا» با موضوع اضطراب اطلاعاتی گفتگو کرده ایم. خلاصه مباحثش به این شرح بوده:

🔻#اضطراب_اطلاعاتی به این معناست که وقتی اطلاعاتی به مخاطب نمی‌رسد، این نگرانی برای او به وجود می‌آید که مبادا اطلاعات ارزشمندی را از دست داده باشد.

🔻ادامه این نگرانی، باعث ایجاد اختلالی در مخاطب می‌شود که از آن با عنوان «اضطراب اطلاعاتی» یاد می‌شود.

🔻فردی که دچار اختلال اضطراب اطلاعاتی است، ویژگی‌هایی دارد ازجمله: استفاده بیش‌ازحد از رسانه‌ها

🔻«مطلع‌شدن» و «در ارتباط‌بودن با دیگران» از ریشه‌های پیدایش چنین اختلالی است. زمانی که این دو دلیل از حد خود خارج شود، اضطراب اطلاعاتی به وجود می‌آید.

🔻راه اصلی درمان اضطراب اطلاعاتی، سواد رسانه‌ای و اتخاذ رژیم مصرف رسانه‌ای است.

🔻#رژیم_مصرف_رسانه_ای به این معناست که از کدام رسانه‌ها در چه زمانی و چه مقدار باید استفاده کرد.

🔻استفاده از نرم‌افزارهای محدودکننده، شناخت رسانه‌های همراه و غیرهمراه و... از راهکارهای دیگر درمان اضطراب اطلاعاتی است.

➖➖➖➖➖➖➖➖

📚 دو کتاب هم معرفی کرده ام:

 «کم‌عمق‌ها» یا «اینترنت با مغز ما چه می کند؟» - نوشته نیکلاس کار - انتشارات مازیار

«انفجار دیجیتال» - نوشته هال ابلسون، کن لدین، هری لویس، ترجمه امیر سپهرام - انتشارات مازیار

➖➖➖➖➖➖➖➖

صوت برنامه را می توانید دریافت فرمایید

تیغ برّان اینترنت!

این متن در ماهنامه رشد معلم (اسفند 95) منتشر شده است. (جهت دریافت مقاله کلیک کنید)

آیا رسانه ها ابزارهایی خنثی هستند که می توان به وسیله شان هر پیامی را منتقل نمود؟ یا رسانه ها فارغ از پیامی که منتقل می کنند، به همراه خود فرهنگ و پیامدهای اجتماعی به خصوصی دارند؟ پاسخ به این پرسش ها برای تعیین سهم رسانه های مختلف در آموزش و تربیت دانش آموزان ضروری است. در این مجال ضمن اشاره به نظرات مختلف درباره تاثیر رسانه ها بر تاریخ، تفکر و فرهنگ به یکی از الزامات مهم سواد رسانه ای، یعنی «رسانه شناسی» می پردازیم.

اقیانوسی با عمق یک سانتی‌متر!

بسم‌الله الرحمن الرحیم

این متن در ماهنامه رشد معلم (بهمن 95) منتشر شده است. (جهت دریافت مقاله کلیک کنید)

در مقاله پیشین، به‌مرور فرصت‌ها و چالش‌های رسانه‌های نوین برای آموزش و تربیت پرداختیم. در این شماره می‌خواهیم درباره‌ی این مسئله‌ تأمل بیشتری کنیم: اینترنت با ذهن دانش آموزان ما چه می‌کند؟ و ما باید با دانش آموزان عصر دیجیتال چگونه رفتار کنیم؟

هشتگ هشت دقیقه - نظریه برچسب زنی در جامعه شناسی - دبیرستان فرهنگ- تهران

به همت علی آقای داوودی در معاونت پرورشی دبیرستان فرهنگ، طرحی خلاقانه با عنوان #هشت_دقیقه اجرا می‌شد که در آن فرصتی کوتاه  به دانش آموزان، فارغ التحصیلان و اساتید مدرسه داده می شد تا  بعد از نماز جماعت، برای بچه ها هر محتوا و فرمی را اجرا کنند.

بعد از پیشنهاد علی، تصمیم گرفتم موضوعی مرتبط به رشته ام و فضای اجتماعی و سیاسی روز را ارائه کنم. این شد که در هشت دقیقه نظریه ی برچسب زنی در جامعه شناسی را به همراه مفاهیم مرتبطش (داغ و ننگ اجتماعی و هویت) و با مثال های روز (انتخابات آمریکا، اسلام هراسی، قاری متهم و...) در قالب اسلایدهای پیوست ارائه کردم.

دریافت اسلایدها
عنوان: هشتگ هشت دقیقه - برچسب زنی
حجم: 1.28 مگابایت
توضیحات: ارائه در جمع دانش آموزان دبیرستان فرهنگ

تلویزیون چیز دیگری می‌گوید!

بسم‌الله الرحمن الرحیم

این متن در ماهنامه رشد معلم (دی ماه 95) منتشر شده است. (جهت دریافت مقاله کلیک کنید)

سال گذشته در کلاس تاریخ و هنگامی‌که مشغول بحث درباره‌ی یک واقعه‌ی تاریخی معاصر بودیم؛ دانش آموزی داشتم اصرار داشت آنچه من می‌گویم و  در کتاب درسی هم نوشته‌شده اشتباه است و چنین استدلال می‌کرد: «آقا! من مطمئنم شما اشتباه می‌کنید! خودم توی تلویزیون – شما بخوانید ماهواره -  دیدم که چیز دیگری نشان می‌داد!» از او پرسیدم: «به نظر تو واقعاً اعتبار گفته‌های من معلم یا نوشته‌های کتاب‌های تاریخی درست‌تر است یا آنچه تلویزیون نشان می‌دهد؟» جواب داد: «آقا شما می‌خواهید به‌زور حرف‌های خودتان را به ما یاد بدهید و بر اساس منافع شخصی و سیاسی‌تان حرف می‌زنید. اما برنامه تلویزیونی واقعیت را نشان می‌دهد!»

آموزش با چاشنی رسانه

این متن در ماهنامه رشد معلم (آذر 95) منتشر شده است. (جهت دریافت مقاله کلیک کنید)

در مقاله ی پیشین به مواردی از فرصت ها و تهدیدات رسانه های دیجیتال برای علم آموزی و پژوهش پرداخته شد. در این شماره به طور اجمالی به 10  نکته ی مورد نیاز معلمان و اساتید برای بهره برداری صحیح از این فضا و در امان ماندن از آسیب های آموزشی فضای مجازی می پردازیم:

 

مدرسه جهانی اطلاعات: فرصت ها و تهدیدات دنیای دیجیتال برای پژوهش و آموزش

این متن در ماهنامه رشد معلم (آبان 95) منتشر شده است. (جهت دریافت مقاله کلیک کنید)

در قدیم بسیاری از یافته‌ها و دانسته‌ها تنها به‌صورت شفاهی و سینه‌به‌سینه منتقل می‌شد و نوشتن کتاب و جمع‌آوری اسناد کار ساده‌ای نبود. نگهداری، تکثیر و توزیع آثار مکتوب نیز هزینه و محدودیت‌های زیادی داشت و گاهی هم در اثر آتش‌سوزی، حوادث طبیعی، جنگ و ... آثار تمدنی و پژوهشی یک منطقه یکجا نابود می‌شد! هزینة تحصیل و سختی‌های آن هم زیاد بود و طالبان علم و دانش برای یافتن و استفاده از محضر اساتید علوم مختلف باید مسافت‌های زیادی را طی می‌کردند و یا برای انجام یک آزمایش هزینة زیادی می‌پرداختند. نخبگان تحصیل‌کرده یا افراد ثروتمند می‌توانستند با صرف هزینه و طی مسافت به کتابخانه‌ها یا اساتید متخصص دست پیدا کنند، اما عموم مردم توانایی خرید کتاب را نداشتند و یا اصلاً خواندن نمی‌دانستند. پس از اختراع ماشین چاپ دسترسی به کتاب های علمی راحت تر شد اما این ظهور و گسترش رسانه های جمعی دیجیتال بود که "انقلاب اطلاعات" را ایجاد کرد و عرصه های جدیدی در حوزه ی علم و دانش گشود.